Relatio status Ecclesi・et dioecesis Agrigentin・ad SS.mum
Dnu.m Innocentium Divina providentia Papam XII ab moderno
eiusdem ﾆcclesi・episcopo transmittenda, atque Sacr・
Congregationi S.C.S. per specialem nuncium presentanda,
instante obligatione Sacra Limina visitandi pro triennio 38ｰ,
stante impedimento episcopi, prout pr詛atus nuncius per
pubblica documenta eamdem Sacram Congregatione reddet
certiorem.^[ !
c ^Emin.mi et RR.mi PP.^ !
Non ante diem septimum Settembris anni iam evoluti 1697, hanc
ecclesiam et dioesesim prim gubernandam suscepi: et cum
statim mihi curae fuisset, scire onera, ac munia obire proprio
muneri incumbentia, compertum habui ex litteris istius Sacrae
Congregationis datis Romae sub die 11 Xbris 1694; quod ab
antecessore episcopo ad sacra limina visitanda pro tiennio
36-, iam decurso, speciali nunctio destinato, ex Apostolic・
Sedis dispensatione fuit idem nuntius admissus ad
satisfaciendum pr詛ato muneri pro triennio 37ｰ tunc currente,
onere tamen adiecto ut pr詛ato triennio durante statum
ecclesi・transmicteret. Verum pr訶ictus antecessor episcopus
e vivis ante elapsum triennium fuit sublatus; quare et longa
infirmitate detentus, et gravi senectute, pr誄editus oneri
facere satis non potuit. Hinc ego rei certior factus, ut nec
muneri deessem, nec ea quae ignorabam esponerem supplices ad
Sacram istam Congregationem preces porrexi, quatenus prorogare
dignaretur tempus, quo memorata status relatio transmittenda
veniret: qua prorogatione semel et benigne concessa, antequam
pr詛initum tempus elaberetur, visitationi dioecesis institi.
Hac peracta, relationem status ecclesi・et dioecesis
humiliter ac reverenti animo exibeo, sperans, me Sacram
Congregationem edocturam quae confirmanda, quae corrigenda
putaverit. !
Tota igitur Dioecesis complectitur sex civitates; oppida
quinquaginta septem; ecclesias sub jurisdictione ordinarii,
praeter Monialium et Regularium, quadringentas octoginta
septem; Monialium Monasteria Ordinariae Jurisdictioni pariter
subiecta viginti sex, cum altero monasterio subdito
Regularibus Ordinis Praedicatorum ; conventus regularium
centum et octo; sacerdotes seculares milletercentum
septuagintatres; clericos in maioribus et minoribus costitutos
mille centum quatuor; animas vero bis centum quinquaginta
quinquemille ducentas et decem. !!
f-l1 Civitates Conventus !
l2 _et oppida_--_Ecclesi訐--_Monast.a Monialium_--_Regularium_ !
63 487 27 108 !!!
_Sacerdotes_------_Clerici_----_Anim訐 !
1.373 1.134 255.210. !!!
c f+ _^AGRIGENTUM_^ !!
Civitas pervetusta totius dioecesis caput: sita in Regno
Siciliae ad prospectum Meridianum Maris Mediterranei, atque ab
eo quatuor distans milliarijs, prae altis muris circumvallata,
ubertate camporum circumcirca conspicua, ac in dorso montis
aedificata, in cuius supercilio Ecclesia Cathedralis, cum
episcopali palatio eidem contiguo, constructa est, prim・
quidem sub auspicijs Assumptionis B.mae Matris, deinde S.
Jacobi Apostoli, ac demum S. Gerlandi Episcopi Agrigentini
Confessoris, Civitatis Principalis Patroni. Templum hoc
magnificentissim・ ac pulcherrim・constructum duobus organis
paris nobilitatis decoratur: nec deest stipendium sufficiens
pro organista, et choro musicorum, qui solemninaoribus diebus
magno populi concursu et devotione laudes divinas concinunt. !
Chorus pro horis canonicis persolvendis, quibus intersunt
omnes, qui de iure deberit interesse, in medio templi iuxta
morem regionis existit; Non quidem magnificenti・
Templi correspondet, sed (Deo dante) quamprimum debita iam
contracto persolvero expensis cert・non parcam,
sed structur・Templi Chori structuram conformare conabor. Ad
latus eiusdem Templi turris pr訛lta pro campanis, et minoribus
tintinnabulis sonorum concertum efformantibus cernitur
訶ificata . !
Sacrarium sive Sacristia expensis Mens・Episcopalis mod・
contruitur, ex quo antiquum nec magnitudini Templi consonat,
nec ob angustiam aptum, et sufficiens reputatur tum pro
ministerio, tum pro supellectilis sacr・custodia. !
Decoratur Ecclesia pluribus, et insignioribus Santorum
Reliquiis, decentissim・conservatis: Nam pr誥er integrum
corpus Sancti Gerlandi Episcopi, et confessoris, quod in
sacello tribus clavibus observato, atqu・in arca magna
argentea inclusum custoditur, frustum Sanct・Crucis Christi,
cum Spina Dominic・Coron・ Capillus Beatissim・Virginis, Caput
Sanct・Victori・Virginis, et Martyris, Ossa Sanct・Ann・
Sancti Viti, atqu・aliorum Sanctorum Martyrum, et Confessorum,
quorum nomina in thecis descripta apparent, asservantur, atqu・
devota fidelium veneratione coluntur. !
Ultra Aram Maximam quatuordecim alia Altaria consona symmetria
sunt 訶ificata, atqu・ad sinistram alam Ecclesi・Capella
specialis pro Sacrosancto Eucharisti・Sacramento: in quibus
singulis diebus ingens numerus Missarum celebratur, tum ob
fidelium devotionem, tum in satisfactionem onerum
beneficialium, et piorum legatorum: atqu・inter illa unum
privilegio Apostolico gaudet, pro adiuvandis Purgatorii
animabus. !
Abundat supellectili sacra, et pretiosa; atqu・in dies, Deo
dante, spero magis ac magis sacros ornatus augendos. !
Episcopatus est de Iure Patronatus Regis Catholici, cuius
annui redditus duodecim millia scuta circiter monet・Regni: ex
his Episcopus annuatim contribuere pr詛ato Regi pro Regni
necessitatibus ex concessione Apostolica scuta bis mille
centum et ultra ter mille et amplius diversis Pensionarijs:
quingenta pro fabrica Ecclesi・ biscentum quinquaginta pro
Seminarij subventione: centum pro quadragesimali Concionatore:
alia centum pro distribuendis in die Purificationis Beat・
Mari・Virginis candelis cer・elaborat・ preter alia onera
minoris momenti. Reliquum in domus, et famili・sustentatione
nec non in pauperum, et Ecclesiarum adiumentum erogatur. !
Collegium Canonicorum iuris scientia, nobilitate, ac exemplari
morum honestate conspicuis numero viginti apprim・
nobilitatur. Quatuor continet Dignitates, Decanatum,
Cantoriam, Archidiaconatum, Thesaurariatum. C誥eri Canonici
suis ordinibus Presbyteratus, Diaconatus, et Subdiaconatus
intyer se discernuntur. Sunt de Regio Jure Patronatus du・
dignitates, Decanatus, et Archidiaconatus, et pariter tres
ali・Pr訝end・Canonicales: Cantoris vero Dignitas perpetuo a
Sede Apostolica provisionem expectat, sicut Thesaurarij ab
Episcopo; Reliqui Canonocatus sunt liber・collationis, et
iuxta Regulas Cancellari・Apostolic・conferuntur. Pr訝end・
valde discripant qad proventus; etenim alia・pinguores, ali・
tenues, ali・nihil penitus fructum continent: remanentibus
dummodo pro huiusmodi Canonicis distributionibus quotidianis. !
Pro horis Canonicis, ac Divinis Officijs peragendis
superadditur Capitulo numerus quadragintaocto Capellanorum,
seu Mansionariorum, ut vocant, partim de Jure Patronatus,
partim ab Episcopi libera electione pendentium, ex quo valde
Chorus decoratur, et magna cum solemnitate quotidie divina
peraguntur. !
Erecta invenitur Pr訝enda Theologalis iuxta S. Concilij
Trid.ni decretum, assignata sufficienti congrua, cum onere bis
in hebdomada in Ecclesia Cathedrali lectionem habendi.
Theologus tamen de corpore Capituli non est: puto quia tempore
provisionis inter Capitulares Theologus lectionibus aptus, non
fuit inventus. !
In Civitate tres Ecclesi・Parochiales sunt erect・ quarum
prima Cathedralis cum animarum cura penes Capitulum , pro
cuius exercitio ob eodem singulis annis pr詛icitur Magister
Capellanus de corpore Capituli, qui, adiunctis duobus alijs
Capellanis, muneri incumbit. Adiungitur Cathedrali altera
sacramentalis Ecclesia, in qua per Ministros ad id assumptos
pro commodiori administratione Sacramenta populo ministrantur.
Ali・du・Parochi・suos habent Beneficiatos perpetuos, ac
distinctos limites pro cura animarum gerenda. !
Seminarium Clericorum prope Ecclesiam Cathedralem insigniter
ad modum floret, erectum iuxta S. Concilij Trid.ni decretum,
atqu・ad eiusdem decreta gubernatum: in hoc expensis Seminarij
triginta sex Clerici aluntur plures tamen alij cum parentum
congrua contributione ibidem convivunt. Pr誥er Rectorem et
alios ministros pro rei familiaris administratione, et
custodia sustentat Collegium tre Lectores pro Grammatica, et
Humanioribus litteris, Lectoresque Philosophi・ Theologi・
scholastic・ et Moralis, Juris Canonici, et Civilis: quare nil
deesse videtur ad perfectam generalium studiorum
Universitatem. Lectoribus pr詛atis, et Ministris competentia
salaria sunt assignata; Unde magnus habetur concursus
discipulorum tam civium, quam exterorum, et Agrigentinum
Seminarium pr訥lari nominis in hoc Sicili・Regno gloriam
adeptum est. !
Ereptus pariter invenitur Mons Pietatis, in quo statis diebus
pecuni・ pignoribus acceptis mutuo pauperibus dantur cum eorum
magno levamine: ・duobus Canonicis gubernatur. !
Xenodochium pariter extat ad pauperes infirmos curandos, atqu・
ad recipiendos pueros expositos, eosque alendos, ac educandos
fundatum: in quo Sacerdos est perpet designatus, ut infirmis
Sacramenta ministret. !
Tria sunt etiam in Civitate Sancti monialium Monasteria
Ordinario subiecta. Primum Cisterciensis Ordinis in quo
triginta Moniale Chorales profess・ de Regulari observantia
optim・merit・cum competenti numero Conversarum. Secundum
Tertij Ordinis S. Francisci quindecim Monialibus constans, cum
conversis opportuno numero in eo degentibus. Tertium eiusdem
Ordinis vigintiquinque Professas, et Conversas ibidem congruo
numero commorantes, continet. !
Adest pr誥erea Domus Puellarum Virginum Orphanarum ad numerum
quadraginta quinque: h・ab Episcopo pro maiori parte
sustentantur. !
Insuper domus Patrum Congregationis Oratorij, in qua
reperiuntur Sacerdotes tres, Clerici duo. !
Regularium iurorum C誅obia decem sunt !
1. Ordinis Pr訶icatorum, in quo Sacerdotes septem, Clerici
quatuor, totidem conversi. !
2. Minorum Conventualium: Sacerdotes quinque, Clerici
quatuor, totidem laici. !
3. Carmelitarum: Sacerdotes tre, laici duo. !
4. Ordinis Sanct・Mari・de Mercede Discalceatorum: Sacerdotes
quatuor, laici tres. !
5. Eremitarum S. Augustini: Sacerdotes duo, unus laicus. !
6. Minorum S. Francisci de Paula: Sacerdotes tres, Clericus
unus, et unus laicus. !
7. Minorum Reformatorum S. Francisci: Sacerdotes sex, Clerici
quinque, totidem laici. !
8. Eiusdem Ordinis: Quatuor Sacerdotes, totidem laici. !
9. Capuccinorum: Sacerdotes sex, laici quinque. !
10. Tertij Ordinis S. Francisci: Sacerdotes quinque, Clerici
duo, laici quatuor. !!
Plurim・adsunt Confraternitates, et Congregationes laicorum.
Ecclesi・intra Civitatem, et extra muros sub Ordinarij
Jurisdictione ad numerum triginta ascendunt. !
Clerus pr誥er Canonicos, et Mansionarios pr詛atos numerat
Sacerdotes septuagintatres, Clericos in Maioribus, et
Minoribus, Centum. !
Anmarum numerus in Civitate, et suburbio sexdecem mille
ducent・quadragintaquinque. !!
c ^_SACCA CIVITAS_^ !!
Ad ripam Maris Mediterranei sita, et Catholico Regi immediat・
subiecta, ante hoc seculum amplissima fuit: Civilia tamen
bella illi magnam populi partem adimerunt. !
Stabet Parochialem Ecclesiam, ubi per Archipresbyterum, cuius
electio libera secundum Regulas Cancellari・fit, cura animarum
totius Civitatis exercetur. Fructus beneficij ad scuta centum
quinquaginta ascendunt. Eidem Archipresbytero cura est aliarum
duarum Ecclesiarum, in quarum unaquaque Sacramenta
ministrantur pro maiori populi commoditate; assumptis ad
Sacerdotibus ipsius expensis. !
In Ecclesia Maiori quotidie per Sacerdotes, ad id designatos,
Officia divina persolvuntur. !
Adsunt in Civitate, Mons Pietatis pro pignorantibus mobilibus
ad favorem pauperum. !
Domus Hospitalis pro infirmis curandis, qu・paucis ab hinc
annis concessa fuit fratribus S. Joannis de Deo; infeliciter
tamen: nam antea ibidem aliqui pauperes curabantur, mod・ver・
fratres in solam sui sustentationem redditus omnes consumunt,
neque illis cura est instituti; sed otios・vivendo piam
testatorum voluntatem defraudare videntur. Quia tamen exempti,
opportunum remedium adhibere nequivimus. Emin.mi PP. pro eo,
quo pollent, Catholico zelo, mandata impartiri dignabuntur,
prout expediens visum fuerit. !
Monialium Monasteria quinque. Quatuor sub ordinaria
jurisdictione, alterum sub cura Fratrum Ordinis Pr訶icatorum.
In Primo eorum, qu・sub Ordinaria Jurisdictione, ac Regula S.
Benedicti Deo famulantur, triginta septem sunt Moniales Choro
addict・ cum undecim conversis: in secundo, quod extra moenia
Civitatis est situm, septemdecim profess・Chorales, et decem
Convers・ in tertio Profess・undecim, septem convers・ in
quarto demum cum sex conversis quindecim Chorales Profess・
Quod sub Regula, et Jurisdictione Ordinis Paedicatorum, novem
numerat Velatas, quinque conversas. !
Domus Orfanorum Virginum ad numerum triginta, qu・piorum
eleemosynis aluntur. !
Domus Convertitarum, et male nuptarum, qu・valde angusta, et
paupertate gravis admodum valet retinere. !
Regularium virorum novem Conventus. !
1. Ordinis Pr訶icatorum, in quo Novitij educantur, ac in eo
sex Sacerdotes, cum Novitijs decem, et laicis quinque
commorantur. !
2. Carmelitarum, quod Sacerdotibus duodecim, duobus Clericis,
et tribus laicis constat. !
3. Tertij Ordinis S. Francisci, in quo tres degunt Sacerdotes,
cum duobus Laicis. !
4. Minorum de Observantia, in quo sex Sacerdotes, Novitij sex,
quatuor laici sustentantur. !
5. Eremitarum S. Augustini, quod Sacerdotes tres, unum
Clericum, et duos Laicos continet. !
6. Minimorum S. Francisci de Paula, ubi tres Sacerdotes, Laici
duo convivunt. !
7. Cappucinorum, per quatuor Sacerdotes, Clericos duos, Laicos
sex constitutus. !
8. Collegium Societatis Jesu, quem viginti Sacerdotes
inhabitant, laici octo. !
9. Hospitale pr訶ictum Fratrum S. Joannis de Deo, duobus
laicis, uno Sacerdote ibidem commorantibus. !
Ecclesi・intra, et extra moenia Civitatis Ordinario subiect・
vigintiquinque sunt. !
Animarum numerus septies mille quingent・ !!
c ^_NARUS_^ !!
Civitas h訥 pervtusta ac nobilium incolarum magno numero
insignis, tres habet Parochias suis distinctas limitibus pro
animarum cura, quarum pr訥ipua Matricis Ecclesi・honore, eius
Rector nomine Prioris decoratur: sub eiusdem gubernatione du・
ali・sunt deputat・ Ecclesi・ in quibus pro maiori populi
commodo per Capellanos expensis Prioris ad id assumptos,
Sacramenta ministrantur. Fructus Prioratus, demptis oneribus
pro scutis centum vigintiquinque computantur. !
Alterius Parochi・Rector Archipresbyter nominatur; terti・ver・
Pr誄ositus: huic beneficium scuta centum reddit; illi
sexaginta quinque. !
In matrice Ecclesia per Presbiteros designatos Hor・Canonic・
quotidie celebrantur. !
Duo extant Monialium Monasteria, utrumque sub Regula S.
Benedicti: in quorum antiquiore Moniales Velat・Profess・
septemdecim, cum octo Conversis: in moderniore Profess・Velat・
undecim, Convers・quinque commorantur. !
Plures in Civitate florent Sodalitates, et pi・Laicorum
Congregationes. !
Xenodochium erectum reperitur pro infirmis curandis sub
Ordinaria Jurisdictione. !
Regularium C誅obia octo. !
1. Ordinis Pr訶icatorum, in quo Sacerdotes duo, quatuor Laici.!
2. Minorum Conventualium, in quo Sacerdotes septem, Novitij
quatuor, Laici quinque. !
3. Eiusdem Ordinis sub eodem Guardiano, in quo Sacerdotes duo,
totidem Laici. !
4. Carmelitarum, in quo Sacerdotes quinque, totidem Novitij,
ex quibus tres pro Choro, duo Laici. !
5. Eremitarum S. Augustini, in quo Sacerdotes quinque, Laici
quatuor. !
6. Minorum Strictioris Observanti・S. Francisci, in quo
sacerdotes quinque, quatuor Clerici, et quinque Laici. !
7. Capuccinorum, in quo sacerdotes quinque, unus Clericus, sex
Laici. !
8. Collegium Societatis Jesu, in quo Sacerdotes sex, Laici
quinque. !
Clerus universus septuaginta continet Sacerdotes, Clericos in
Maioribus, et Minoribus, triginta tres. !
Numerus animarum decies mille trigintaquinque. !!
c ^_LEOCATA, sive ALICATA^_ !!
Civitas ad ripam Maris Mediterranei duobus Regijs fortalitijs
munita, cuius maior Ecclesia, in qua per Presbyteros almutijs
insignitos quotidie divina persolvuntur, ab Archipresbytero
cum cura animarum gubernatur, adiunctis Coadiutoribus, atque
altera Sacramentali Ecclesia pro commoditate populi. Fructus
Beneficij prop・tercentum scuta sunt, inclusis oneribus. !
Adsunt in Civitate: Domus Hospitalis ・jurisdictione Ordinarij
exempta. Monasterium Sanctimonialium Ordinis Cistercensis, in
quo Profess・Velat・undeviginti, Convers・septem. !
Domus Puellarum Virginum Orphanarum, nimia egestate laborans,
sed illius subventioni actent・invigilo multarum
pecuniariarum applicatione.
Nessun commento:
Posta un commento